Akıl yürütmenin evrimsel değeri nedir?
Akıl yürütme, değer, karar ve yargılarımız için gerçekçi sebepler bulabilme işi.
İlk bakışta, çevremizi gerçekçi algılayabilme, doğru kararlar alabilme ve problem çözebilme imkanı ile biz insanları, diğer türlerin ulaşmayı hayal bile edemeyeceği noktalara taşıdığını söylenebilir ?
Eğer akıl yürütme bu kadar muhteşem bir şey ise, neden bu özelliğe sahip tek tür biz insanlarız ?
Ve akıl yürütme bu kadar işe yarayan ve etkili bir şey ise, neden neredeyse hiç bir konuda görüş birliğine ulaşamıyoruz ?
Gerçeğe yaklaşan çıkarımlar yapabilme acaba yan ürün olabilir mi ?
Yani insan türüne asıl faydası başka bir şey olabilir mi?
%3-5'lik bir azınlığın gerçeğe yaklaşan çıkarımlar yapıp diğerlerini ikna etmesi ve peşinden sürüklemesi türün devamı için yeterli miydi?
Hatta gerçekle çok fazla örtüşmeyen sebeplere , yani başarısız akıl yürütmelere rağmen, iyi organize olabilen gruplar hayatta kalıp, genlerini aktarabilmede diğerlerine avantaj sağlamış olabilirler mi?
Sebep bulma/sunma işi, başka bir ifadeyle rasyonellik, aslen diğerlerini ikna etmek için evrilmiş bir özellik olabilir mi?
Her bireyin kendi gerçeğini keşfetmesi ve bunun da nesnel gerçek olması yoluyla bireyin hayatta kalma ve genlerini aktarma şansını artırması, bu nedenle evrimsel olarak akıl yürütme özelliğinin sonraki nesillere geçmesi yaklaşımı şüpheli.
O durumda yanlış akıl yürütenlerin elenmesi, üreyememesi ve soylarının tükenmesi gerekirdi. Öyle olsaydı, günümüzde akıl yürüten tüm bireylerin nesnel gerçeklerde görüş birliğine varması gerekirdi. Çok temel konularda dahi herkesin farklı tellerden çalması bu önermeyi doğrulamıyor.
Evrim tek tek bireylerin faydası ile ilgilenmiyor benim anladığım haliyle.
Türün devamı için bireyin faydasının göz ardı edilmesi, hatta bireyin feda edilmesi söz konusu birçok farklı canlı türü örneğinde.
Dolayısıyla, akıl yürütmenin evrimsel manada bireyin faydası ile ilgili olmadığını düşünüyorum.
Herkesin farklı akıl yürütmesi sonucu ortaya çıkan binlerce, yüzbinlerce farklı akıl yürütme içinden, birkaç adet gerçeğe yakın sonuç çıkıp, bunların insanlığın bilgisini geliştirmesi, akıl yürütebilme özelliğinin faydası olabilir. Binlerce deniz kaplumbağası yavrusundan 2-3 adedinin hayatta kalarak türün devamını sağlaması gibi.
100.000 yıl önceki koşullar düşünüldüğünde bu strateji pek yakın gelmiyor bana. Bilginin kaydı ve paylaşımı sınırlı. Yazı yok, iletişim sınırlı.
Hayatta kalmak için grup oluşturmak, üyelerin grupta kalmalarını sağlamak ve üyeleri harekete geçirmek önemli.
Diğerlerini ikna için oluşturulan hikayenin tutarlı olması ve hedef kitleye sebep sunması gerekli.