İnsan türünü evrimsel anlamda başarılı kılan en önemli özelliği, büyük gruplar halinde organize olma becerisi.

Bu özelliği onun aynı zamanda en büyük defosu.

Defo, büyük gruplar halinde organize olabilmesi değil. Bunu lider etrafında yapması.

Bireysel yanlış kararlarının sonucunda tek tek bireylerin çevrelerine verebilecekleri zarar sınırlı.

Diğer yandan tarih, yanlış karar veren liderlerini takip eden insan gruplarının yarattıkları trajediler ve felaketlerle dolu.

Takipçilerini, rakiplerini ve hatta diğer canlı türlerini felakete sürüklemekten daha az dramatik ama daha yaygın başka bir etkiye sahip liderlik mekanizması.

Gelir/kaynak dağılımındaki adaletsizliğin ve eşitsizliğin temel kolaylaştırıcısı bu lider takip dürtüsü.

İnsanlık tarihinin her döneminde var olan ve günümüzde çok da değişmeden devam eden sömürü düzeninin katalizatörü.

Kendileri, sülaleleri ve işbirlikçileri lehine kaynakların büyük bölümünü kontrol eden ve tüketen her seviyeden liderin yarattığı adaletsizlik.

İşin trajikomik tarafı, takipçilerinin; liderleri ve sülaleleri için bunun bir hak olduğunu düşünmesi.

İşte böyle irrasyonel ve kendi içerisinde tutarsız bir dürtüye sahip insan türü. Kendini sömürenin peşinden gitme dürtüsü.

Not: Yazıda lider olarak ifade olunan sadece siyasi veya askeri liderler değil. Derebeyi, ağa, kahya, maraba çavuşu, dayı, kölelerin şefi, patron ve her seviyede lider olarak tanımlanan kurumsal figür de bu kapsamda değerlendirilmelidir.

Liderlik, insanların satın alacağı bir grup kimliği yaratıp insanlara benimsetme işidir.

Bunu yapabildiğinizde, güdümlü akıl yürütme (motivated reasoning) dinamikleri sebebiyle, sorgulamadan grup çıkarları çerçevesinde hareket eden insanlardan oluşan bir topluluk oluşturmuş olursunuz.

Tarikatler de böyle çalışır, şirketlerin kurumsal kültürleri de. Siyasi partiler de, elit sosyal klüpler de.

Bunu yapabilen kurumsal veya siyasi liderlere övgüler düzülürken, tarikat liderlerine genelde tüüü kaka denir.

Oysa ki hepsinin yaptığı aynıdır. Grup kimliği ve tanımlanan etiketler çerçevesinde otomatik hareket eden bireylerden oluşan bir yapı oluşturmak.

Liderlik başarı derecesini, grup üyelerinin sorgulamadan harekete geçme pratiğinin ne derece yüksek olduğuna göre ölçme eğilimi gösteririz.

Güdümlü akıl yürütme nedir ve nasıl çalışır derseniz;

https://youtu.be/LyCRH5W8omE

Liderlik eğitimlerinde vizyon vizyon diye ısrar edilen bu grup kimliğidir.

Misyon ile bu kimliğe anlam katmaya çalışılır. Grup üyelerinin anlam arayışlarında satın almaları beklenen budur.

Kurumsal değerlerimiz/ilkelerimiz diye ilan olunanlar ise grup üyelerinin üzerlerine yapıştırmaları beklenen etiketler

Grup kimliği çerçevesinde güdümlü akıl yürütme mekanizmasının güzelliği, lider olarak her seferinde insanları ikna etmek veya motive etmek zorunda kalmanız gerekmemesinden gelir.

Lider grup kimliğini oluşturduğunda, üyeler otomatik olarak grup hedefleri ve öncelikleri çerçevesinde hareket etmeye başlarlar. İlk hareket verilmiştir artık. Sorgulama yoktur.

Zaman zaman grup kimliğini sağlamlaştıran, safları sıkılaştıran, duyguları pompalayan müdahaleler hariç, çok efor sarfetmeye gerek yoktur lider için.