İnsan beyninin rasyonel kılıfını delmenin en kolay yolu hikayeler.

Karşınızdaki hikayeye başladığında hemen gardınızı almanız önerilir. Özellikle konu sizin için önemli ve hikayecinin niyeti/çıkarı çok net değil ise.

İngilizcede “Anecdotal Evidence Fallacy” olarak geçen “Öyküsel Kanıt Safsatası”; tekil deneyimleri içeren öyküleri kanıt olarak göstererek genelleme yapma olarak ifade edilebilir.

Aşağıdaki anekdot benzeri akıl yürütmeler sebebiyle “Volvo Fallacy” olarak da anılmaktadır.

“Volvo’nun çok güvenli bir otomobil markası olduğuna ilişkin bir sürü şey dinledim. Ama komşum yeni aldığı Volvo’su ile kaza yaptı ve şu an hastanede yatıyor. Volvo benim için çöp. Alternatif listemde yer alması bile söz konusu değil…”

Başkalarının deneyimleri aslen öğrenme için iyi bir kaynaktır. Deneme yanılma yoluyla öğrenmeye göre daha az maliyetli ve daha pratik olabilir.

Kritik olan, tekil deneyimleri aktaran anekdotların;

-        Nesnel,

-        Test edilebilir,

-        Tekrarlanabilir,

-        İstatistik

kanıtlara tercih edilirken dikkatli olunması gereğidir.

Yeni uygulamaya alınan dijital platformun kullanım oranlarının düşüklüğüne ilişkin kurum içinde bir toplantı yapıldığını düşünün. Hedef kitlenin kullanmakta zorlandığına ilişkin bir görüş gelmiş olsun. Katılımcılardan birisi paylaştığı aşağıdaki anekdotu düşünün.

“Yoo… Benim kayınpederim kullandığını belirtti ve bir sorundan bahsetmedi. Kendisi yaşlı ve doğal olarak teknoloji ile arası pek yok.”

Portalın kullanımı kolay sonucuna doğrudan atlamak yerine, yapılması gereken bu konuda daha büyük bir kitleyi kapsayan araştırma yapmak olmalı.

Dijital platformlardaki yorum mekanizması, başkalarının deneyiminden faydalandığımız önemli bir araç. Buradaki fark, kolektif deneyimlerin iyi birer kanıt olmasından geçiyor.

Yapılan bir kısım deneylerde, ilk yorumun/değerlendirmenin pozitif olmasının genel değerlendirmeyi daha pozitif olarak etkilediği ortaya koyulmuş. Yorum ve değerlendirmeleri kullanırken dikkate alınması gereken bir detay gibi duruyor.

Anekdotlarla bezenmiş eğitimlerde de dikkatli olmak önemli.  Kendi gerçeğini, başından geçen istisnai bir deneyim üzerinden, etkinliği deneyimlenerek kanıtlanmış yöntem ve strateji olarak sunan çok sayıda konuşmacı ile karşılaşıyoruz.

Sallama dedektörünü devreye almak için bir diğer alan firma web sitelerindeki müşteri yorumları bölümü.

Kontrolün firmanın elinde olduğu firmaya özel web sitelerinde, gerçekçi müşteri deneyimlerini göreceğini ummak, en hafif tabiriyle naiflik olarak tanımlanabilir.

Çoğunlukla ısmarlama veya toplanan yorumlar içerisinden ayıklanmış yorumlar olacağını öngörmek için roket uzmanı olmaya gerek yok.