Salı, 18 Ocak 2022 14:44

İÇİMİZDEKİ KAHİN

Yazan
Öğeyi Oyla
(1 Oyla)

 

 

Sürekli deneyip başarısız olduğumuz şu geleceği tahmin etme çabasından neden vazgeçemiyoruz ?

 

Beceremeyen ancak beceremediğinin de farkında olmayan uzmanlara (ekonomist, teknoloji kahini vb) gelecek tahmini için prim vermeye neden devam ediyoruz ?

 

Bunun doğamızdan kaynaklanan bir sebebi olabilir mi ?

 

Daniel Bennett, canlı yaşamına ilişkin tanımlamış olduğu yetkinliklerde bu konuya vurgu yapıyor.

 

Popperian dediği üçüncü yetkinlikte, geleceğe ilişkin varsayımlarda bulunup, hamlelerinin olası etkilerini tartabilme yetisinin; insan beyninin en önemli hayatta kalma becerilerinden biri olduğunu ifade ediyor.

 

Basit bir örnekle açıklamak gerekirse;

 

1) Benimle rekabet eden ve hedefimle aramda duran şu adamın suratının ortasına bir yumruk patlatsam ?

 

2) O da karşılığında benim suratıma bir yumruk atabilir. Biraz agresif birine benziyor ve oldukça da formda gözüküyor. Tek yumrukla da kalmayabilir.

 

3) Üzerinde silah olabilir mi ?

 

4) Karşılık vermeyip beni dava edebilir mi ? Hapis cezası alırsam işimi kaybederim. İçeride fiziksel/psikolojik/finansal sorunlar yaşayabilirim.

 

Bu modelleme yetkinliği sayesinde, bizim yerimize geleceğe ilişkin varsayımlarımız ölür/zarar görür.

 

Hayatta kalma anlamında değeri sebebiyle bu özelliğin günümüze kadar geldiği düşünülüyor.

 

İyi, güzel ve faydalı ancak, günümüzde insanın yaşadığı çevre yüzbin yıl öncesinden farklılıklar içeriyor.

 

İnsan beyni, karmaşık ve çok değişkenli sistemlerle ilgili model oluşturup, gelecek tahmini yapmak için yetersiz. Raslantısallığı anlama ve modellemede zaafiyetleri var.

 

Bilgisayar ile sağlanacak ek işlemci gücü de her alanda çözüm olamıyor.

 

Hava tahmininde nispeten anlamlı sonuçlar elde edilebilirken, özgür iradenin ve irrasyonelliğin modele dahil olduğu ekonomik ve politik tahminlerde işe yaramıyor.

 

Teknoloji konusunda ya keşif yaparsın ya boş tahmin. Gerçekleşecek teknoloji tahmini aslen, tahmin yapıldığı anda teknolojinin keşfi anlamı taşır.

 

Teknolojinin uygulama alanı ve biçimine ilişkin varsayımlar, gelecek teknoloji tahmini değildir.

 

 

Okunma 477 defa