Geçen aklıma takıldı. Suç ve bilişsel beceriler arasında bir ilişki var mı ?

Suçlular daha mı aptal yoksa daha mı zeki ? başka bir ifadeyle.

Konu üzerine çok sayıda bilimsel çalışma yapılmış. Çevresel faktörler, sosyal ortam ve yaşam evreleri suç oranını etkileyen faktörler.

Bunlar izole edildiğinde, zeka ile suç arasında düşük de olsa negatif korelasyon tespit edilmiş. Yani zeka geriledikçe suça meyil artıyor.

Türkiye için bunun tersinin geçerli olduğunu düşünüyorum. Suçun yasal ve sosyal cezası/yaptırımı olmayan bir ortamda, suç işlememek çok anlamlı olmasa gerek. Özellikle çıkar amaçlı ve organize suçlar açısından; bu tip işleri kotarabilecek zekaya ve becerilere sahipsen, niye durasın ki ?

Her neyse. Benim bu yorumumun bilimsel bir dayanağı yok. Gözlemlerime dayalı bir çıkarım sadece.

Suç için daha belirleyici olan bilişsel yürütücü işlev bozuklukları. Tepkiyi dizginleme, davranış kontrolü, duyguları düzenleme, dürtü kontrolü, bilişsel esneklik vb.

Bunlara ek olarak, bilişsel çarpıtmanın da (cognitive distortion) suç ile ilişkisi olduğu tespit edilmiş. Kısaca, gerçekliğin kişisel algılarla çarpıtılması olarak ifade edilebilecek bir kavram.

Bu bağlamda, suç davranışını haklı çıkarma veya kurbanı suçlama şeklinde hayat buluyor bu bilişsel çarpıtma kavramı.

"O da o kadar açık saçık giyinmeseymiş."

"Ammaaaan, öbürleri gelse çalmayacaklar mı yani."

"Onlar da zamanında bize haksızlık/ayrımcılık yapmışlardı."

"Ama biz de zamanında soykırıma maruz kalmıştık."

"Çalıyor ama çalışıyor."