Etikete göre gösterilenler İrade Kontrolü

 

 

Neredeyse hepimiz bu sefer ertelemeden hemen yarın;

-      Spora,

-      Diyete,

-      Çalışmaya

başlıyoruz.

 

Yine çoğumuzun bu defa gerçekten bu son,

-      Pastası,

-      Fast food’u,

-      Sigarası,

-      Alkol sofrası.

 

Erteleme ve irade kontrolü problemi bir çoğumuz için ortak bir sorun. Richard Thaler bu problemin kaynağına ilişkin zaman uyumsuzluğuna ilişkin bir tespitte bulunuyor.

 

Sorun yaşadığımız seçimlerimizin çoğu ya utanç (sinful goods) ya yatırım (investment goods) objeleri/konuları üzerine.

 

Pasta, fast-food yeme benzeri utanç aksiyonları;  hazzı ve ödülü hemen gerçekleşen, bedeli ve olumsuz sonuçları ileride olması öngörülen objeler.

 

Spora başlama, sigarayı bırakma benzeri yatırım aksiyonları ise; bedeli ve olumsuz yansımaları bugün, ödülü ve hazzı gelecekte gerçekleşecek aksiyonlar.

 

İnsan beyninin düşünsel (cognitive) tarafı devreye sokulmadan bu seçimlerde mesafe almak çok mümkün değil.

 

Sezgisel/duygusal beyin maliyetten kaçınırken, ödül arayışı peşinde sadece anı değerlendirebilen otomatik seçimler yapıyor.

Zaman boyutunu işin içine katarak yapılacak analiz; düşünsel beynin yapabildiği, sezgisel beynin çok iyi olmadığı bir alan.